Boşanma davaları, aile hukuku kapsamında görülen davalar olup, şahsın medeni hali ile ilişkilendirildiğinden, aile kurumunun ülkemizdeki yapısı hasebiyle çok geniş bir yelpazede hukuki meseleyi kapsamaktadır.
Taraflar aralarındaki geçimsizlikleri(kanundaki mehaz, evlilik birliğinin temelinden sarsılması) doğrudan baz alarak, mahkemenin yolunu tutabilirlerken bu iddialarını bir takım farklı iddialarla da şekillendirebilirler.
Medeni Kanunda bildirilen başlıca boşanma sebepleri;
- Zina
- Hayata kast
- Pek kötü veya onur kırıcı davranış
- Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
- Terk ve akıl hastalığı
olarak sıralanmıştır.
Boşanma davaları, bu sebeplerden birine dayandırılarak ikame edilebilir. Boşanma davası ile beraber, nafaka, velayet, maddi ve manevi tazminat talepleri de boşanmanın fer’i niteliğinde gündeme getirilir.
Mal paylaşımı davaları ise, ayrı bir dava konusu olup, evlilik malları yönünden boşanma davasında talepte bulunulamaz. Boşanma davaları yazılı yargılama usulüne tabidir.
İçerik
Boşanma Davası Açmaya Sebep Olacak Konular
Boşanma davası ikame edebilmek için (anlaşmalı boşanma davaları dışında) muhakkak ki bir sebebe ihtiyaç vardır. Boşanma davası açmaya sebep olacak konuları genel ve özel boşanma sebepleri başlıkları altında toplayabiliriz.
Genel boşanma sebeplerini, evlilik birliğini temelinden sarsabilecek her türlü davranış olarak geniş bir şemsiyenin altında tanımlayabiliriz.
Özel boşanma sebepleri ise, Türk Medeni Kanununda sınırlı sayıda sayılmış olup,
- Zina (aldatma) nedeniyle boşanma davası (m. 161) ,
- Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış nedenleri ile boşanma davası (m. 162),
- Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme sebepleri ile boşanma davası (m.163),
- Terk Sebebiyle boşanma davası (m. 164),
- Akıl Hastalığı sebebiyle boşanma davası (m. 165)
Boşanma Davası Türleri
Boşanma davaları, genel bazda değerlendirildiğinde, Türk hukuku açısından 2 tipte özetlenebilir.
İlki, anlaşmalı boşanma davası olup, oldukça kısa sürmektedir, anlaşmalı boşanma davasında taraflar, evliliğin tüm mali ve fer’i hükümlerinde mutabık kalarak, protokol düzenlerler ve bu protokolün mahkeme tarafından onaylanması ile beraber süreç nihayete erer.
İkinci tür, çekişmeli boşanma davası olup, taraflar ortak bir protokolde mutabık kalamamaları sebebiyle bu yola başvurmaktadır.
Çekişmeli boşanma davasında, mahkeme tarafından kusur değerlendirmesi yapılırken anlaşmalı boşanma davasında mahkemeler kusur şartına ilişkin değerlendirme yapmazlar.
Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davası açılırken, sürece ilişkin olarak evliliğin başlangıcından itibaren detaylı bir değerlendirme ile tüm kusurlu vaziyetler tespit edilir, hukuki bir altyapıya oturtulur, akabinde, boşanma davasını yürütecek avukata, (özel vekaletname ile) vekil edilir, akabinde dava dilekçesi ile boşanma davası ikame edilir.
Boşanma Davası Vekaleti Nasıl Verilir?
Vekaletnameler, Türkiye sınırları içerisinde bulunan kişiler tarafından, görevli noterler tarafından düzenlenirler. Bu görev kapsamında, boşanma davası vekaletnameleri, umumi vekaletnamelerden ayrılmaktadır, boşanma davasına ilişkin vekaletnameler fotoğraflı olup, boşanmaya ilişkin olduğu ilk satırında özellikle belirtilir.
Boşanma davası vekaletnamesi, 2 adet yakın zaman fotoğrafı ve nüfus cüzdanı ile başvuru halinde düzenlenebilir, evlilik cüzdanına gerek bulunmamaktadır.
Yurtdışında Vekaletname Nasıl Çıkartılır?
Yurt dışında yaşayan bir kişi Türkiye’de bulunan bir avukata vekalet verebilmesi için bulunduğu ülkedeki en yakın Türk Konsolosluğuna başvurması icap eder.
Boşanma Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Boşanma davasında görevli mahkeme, Aile Mahkemeleridir. Aile mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde, asliye hukuk mahkemeleri, davaları aile mahkemesi sıfatı ile yönetirler.
Boşanma davalarında yetkili mahkemeler; TMK.’nın 168. Maddesinde düzenlenmiştir.
- “Boşanma ve ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa 6 aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.”
Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Boşanma davaları eğer anlaşmalı olarak açılırsa, bir günde maksimum birkaç haftada tamamlanırlar. Mahkemelerin yoğunluğunun, davanın hangi bölge ve şehirde açıldığının önemi büyüktür.
Boşanma davaları eğer çekişmeli olarak ikame edilirse, davaların ilk derece mahkemesinde sona ermesi minimum 1 yıllık zaman almaktadır. (Bu süre doğrudan tecrübe ortalamasına göre şekillendirilmiştir, tavsiye yahut bilgilendirme olarak alınmamalıdır.)
Boşanma davasının bir vekil aracılığıyla sürdürülmesi süreçte yaşanabilecek olası problemlerden kaynaklanan gecikmelerin önüne geçmektedir.
Boşanma Davasında Nafaka
Boşanma davası kapsamında, nafaka talepleri, doğrudan boşanma davası ikame edilirken, cevap dilekçesinde yahut karşı dava dilekçesinde ileri sürülebilir.
Boşanma davası devam ederken davanın başından itibaren hükmedilen nafaka “tedbir nafakası” olarak adlandırılır. Dava kesinleştikten sonra, nafaka çocuklar ve eşler için farklı isimlerle anılır.
Çocuklara ödenen nafaka “iştirak nafakası” eşlere ödenen nafaka “ yoksulluk nafakası”dır. Nafaka, belirlenirken tarafların mali durumları baz alınarak hesaplama yapılmaktadır.
Nafakada kusur durumu;
- Taraflar eğer eşit kusurlu ise, mahkeme nafakaya hükmedebilir,
- Nafaka borçlusu hiç kusurlu olmasa dahi, mahkeme nafakaya hükmedebilir,
- Nafaka alacaklısı (Nafaka talep eden taraf), diğer taraftan ağır kusurlu ise bu halde nafakaya hükmedilmez.
Boşanma Davasında Velayet
Velayet davalarında, mahkemelerin öncelikli ilkesi “çocuğun üstün yararı”dır. Hakim tarafından re’sen araştırma ilkesi gereği gerekli araştırma ve değerlendirme yapılır.
Çocuk idrak edebilecek kudrete sahipse, velayet yönünden çocuğun görüşüne başvurulur, çocuğun ebeveyn seçimi mahkeme bakımından da doğrudan etkileyicidir fakat belirleyici olmayabilir.
Hakim yine de çocuğun üstün yararını gözeterek değerlendirme yapacaktır. Velayet yönünden asıl kriterler, çocukların eğitim, öğretimleri, korunmaları, bakımları ve çocukların temsili hususlarını kapsar.
Boşanma Davasında Velayeti Anneye Verilen Çocuk İle Baba Arasında Yatılı Şahsi İlişki Tesisi
Genel bazda ortalama değerlendirmelerden edinilen bilgi ile şu hususu vurgulamakta yarar vardır. SİR raporlarında, Çocuk, 4 yaşından büyük ise, baba ile yatılı şahsi ilişki kurulmaktadır. İstisnai değerlendirmeler, bu yazı içeriğinin dışında tutulmuş olup, genel değerlendirmelerden yola çıkılmıştır.
Boşanma Davasında Mal Paylaşımı
Anlaşmalı boşanma davasında taraflar arasında oluşturulacak protokoller ile, mal paylaşımına ilişkin ayrıntılı düzenleme yapılabilir. Eğer çekişmeli boşanma davası ikame edilmişse, öncelikli olarak bu boşanma davasının kesinleşmesi beklenir, bu dava kesinleştikten sonra mal rejiminin tasfiyesi davası görülmeye başlanır.
Mal rejiminin tasfiyesi davası, boşanma davasının içinde açılamaz. Fakat boşanma davası açıldıktan hemen sonra, mal rejiminin tasfiyesi davası ikame edilebilir.
Boşanma Davasında Tazminat
Boşanma davaları kapsamında tazminatı 2 başlık altında değerlendirebiliriz. Bunlardan biri maddi tazminat, diğeri ise manevi tazminattır. Maddi ve manevi tazminata mahkeme hükmederken farklı kıstasları baz almaktadır. Maddi ve manevi tazminat hükümleri TMK’nın 174. Maddesinde düzenlenmiş olup;
Madde 174- Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.
Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan
diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.
Boşanma Davasında Düğün Takıları
Boşanma davasında düğün takılarının Yargıtay’ın yerleşik uygulaması gereği, kadına ait olduğuna dair birçok karar mevcuttur. Fakat, bu sürece ilişkin olarak yakın dönemde verilen farklı kararları da mevcuttur.
Erkeklerin üzerine takılan takıların akıbetinin ne olacağı bazı Yargıtay kararlarında farklı görüşlerle gerekçelendirilmiştir. Fakat, genel bazda, düğünde takılan tüm takı ve paraların kadına ait olduğu ve bu takıların ziynetlerin iadesi başlığı altında boşanma davası ile beraber açılacak dava ile ya da ayrıca açılacak bir dava ile talep edilmesi mümkündür.
Boşanma Davası Açmak İçin Gerekli Evraklar
Boşanma davası açmak için gereken ilk evrak, yetkilendirilen avukata çıkartılacak vekaletnamedir. Boşanma davası açmak için doğrudan gerekli başka bir evrak yoktur. Fakat, evlilik sürecinde diğer eşin kusur durumunun ispatına yarayacak her türlü bilgi, belge, fotoğraf, cd ve doneyi avukatınızla paylaşmanız size fayda sağlayacaktır.
Boşanma davası sürecinde neden uzman bir avukattan destek almalısınız?
Boşanma davası, kişilerin doğrudan özel yaşamlarındaki hadiselerden kaynaklanan ihtilaflar olduğundan, kişilerin süreçte soğukkanlılıklarını koruyabilmeleri oldukça zordur. Bu bağlamda, boşanma alanında uzman bir aile hukuku avukatından profesyonel destek alınması, tarafların menfaatlerinin zedelenmesini engelleyebilir.
Boşanma davasında çocuğun velayeti kime verilir?
Boşanma davasında velayet açısından tekli bir yorum yapmak gerçeklikten uzak bir değerlendirme olacaktır, bu bağlamda, velayet hususunun her bir boşanma davası, her bir ailenin yapısına özgü olarak değerlendirilmesi daha sağlıklı olacaktır.
Boşanma davasından sonra kimliğimi ne zaman değiştirebilirim?
Boşanma davası karara çıktıktan sonra, tarafların süresinde ilgili kararı üst kanun yollarına taşımamaları halinde, karar kesinleşecek ve taraflar boşanacaklardır.
Kararın kesinleşmesi ile beraber, boşanma kararının verildiği Aile Mahkemesi tarafından ilgili nüfus müdürlüğüne boşanma kararı gönderilir ve nüfus müdürlüğü tarafından ilgili kayıtlar düzenlenir, tüm bu işlemlerin ardından kimlik değiştirilebilir.
Boşanma davasında üst mahkeme var mıdır?
Boşanma davalarında ilk üst derece mahkemesi, Bölge Adliye Mahkemeleridir. Bölge Adliye Mahkemelerinden gelen kararlar da Yargıtay denetimine tabi kılınmıştır.
Boşanma kararı ne zaman kesinleşir?
Boşanma davası karara çıktıktan sonra, gerekçeli karar taraflara tebliğ edilir, bu karar taraflarca istinaf/temyiz edilmediği takdirde 2 haftalık sürenin sonunda kesinleşmektedir.
E-devlet üzerinden boşanma davası açılabilir mi?
E-devlet üzerinden boşanma davası açmak için herhangi bir imkan henüz sunulmamıştır.
Boşanma davası için bir yıllık evlilik süresi zorunlu mudur?
Çekişmeli boşanma davası açmak için, 1 yıllık sürenin doldurulması zorunlu değildir, taraflar evlilik akdinin gerçekleştirdikten 1 saat sonra bile çekişmeli boşanma davası ikame edebilirler. Anlaşmalı boşanma davası ikama edebilmek için 1 yıllık sürenin dolması şarttır.
Boşanma davasında davayı ilk açan tarafın bir avantajı var mıdır?
Boşanma davalarında sürecin taraflardan birisi tarafından açılmasının, diğer tarafa karşı oluşturduğu doğrudan bir üstünlük bulunmamakla beraber, psikolojik üstünlüğün davacıda olduğu şeklinde süreci yorumlayabiliriz.
